ꯕꯦꯡꯒꯂꯤ ꯃꯌꯦꯛ:থুম্লৈমা

ꯋꯤꯀꯤꯄꯦꯗꯤꯌꯥ ꯗꯒꯤ
     


নোইনু থুম্লৈমা
থুম্ অমদী থুম্খোংগী লাইরেম্বী[꯱][꯲]
লাইরেম্বীসীংꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡ ꯆꯟꯕꯅꯤ ꯫
"থুম্লৈম" হাইনা মীতৈ ময়েক্তা ইথোক্পনী ।
ꯑꯇꯩ ꯃꯃꯤꯡথুম্খোং লাইরেম্বী[꯳]
মৈতৈনোইনু থুম্লৈমা
Affiliationমীতৈ মী লাই তীনগী ৱারী (মৈতৈ মী লাই তীনগী ৱারী) অমদী মীতৈ লাইনীং (সনামহী লাইনীং)
ꯌꯨꯝথুম্খোংসীং
ꯈꯨꯗꯝꯁꯤꯡথুম্
ꯑꯏꯕ ꯂꯥꯇꯝ(ꯁꯤꯡ)ফৌওইপী ৱালোল্
ꯅꯨꯄꯥ/ꯅꯨꯄꯤনুপী
ꯃꯐꯝঅলীপা কংলৈপাক্ (অরীবা মনীপুর)
ꯐꯨꯂꯨꯞ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞমীতৈ কাংলুপ্
ꯀꯨꯝꯍꯩꯁꯤꯡলাই হরাওব
ꯑꯀꯨꯞꯄ ꯋꯥꯔꯣꯜ
ꯃꯄꯥ ꯃꯃꯥ
ꯃꯆꯤꯟ ꯃꯅꯥꯎফৌওইবী (ফৌলৈম), ঙালৈম অমদী ইরৈম (ইলৈম)
ꯂꯣꯏꯅꯕꯤপাখংপ
ꯒ꯭ꯔꯤꯛ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕএম্ফীত্রাইতী
ꯔꯣꯃꯥꯟ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕসেলাসীয়া

ꯇꯦꯝꯄ꯭ꯂꯦꯠ:কংলৈ খোয়ুম্সীং নোইনু থুম্লৈম নৎত্রগা থুম্খোং লাইরেম্বী[꯴] অসী অলীপা কংলৈপাক্ (অরীবা মনীপুর)গী মীতৈ মী লাই তীনগী ৱারী (মৈতৈ মী লাই তীনগী ৱারী) অমদী মীতৈ লাইনীং (সনামহী লাইনীং)গী থুম্ অমদী থুম্খোংগী লাইরেম্বীনী ।[꯵][꯶][꯷][꯸][꯹] মহাক্ অসী ফৌওইবী (ফৌলৈম), ঙালৈম অমদী ইরৈম (ইলৈম)গী মচীন্ মনাও (নৎত্রগা মমান্নবী)নী ।[꯱꯰] মহাক্ অসী মীয়াম্না থুম্ মরাং কাইহন্বীনবা খুরুম্নৈ । থুম্ অসী লনগী সক্লোন্ অমনী ।[꯵]

মহাক্ অসী পাখংপগী তালোইনী হাইনসু লৌনৈ ।[꯱꯱]

থুম্লৈম

ৱাপোক্লোন্[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

মীতৈগী নুপীগী মমীং "থুম্লৈম" (tʰum.lə́i.mə) অসী ৱাহৈ অনীনা সেম্বনী । ৱাহৈ অনী অদুদী "Thum" (tʰum, থুম্) অমদী "Leima" (lə́i.mə, লৈম)নী । "Thum" (tʰum, থুম্) হাইবদী অচা থুম্নী ।[꯱꯲] "Leima" (lə́i.mə, লৈম) হাইবদী নীংথৌগী নুপী, মবেম্মা নৎত্রগা লাইরেম্বীনী ।[꯱꯳]

"থুম্খোং লাইরেম্বী" হাইরীবা থুম্লৈমগী অতোপ্পা মমীং অসী ইথোক্পনী ।

থুম্লৈমগী অতোপ্পা মমীং থুম্খোং লাইরেম্বী কৌই । "Thumkhong" (tʰum.kʰoŋ, থুম্খোং) হাইবসী "Thum" (tʰum, থুম্) অমদী "Khong" (kʰoŋ, খোং) ৱাহৈ অনীনা সেম্বনী । "Thum" (থুম্) হাইবদী অচা থুম্নী । "Khong" (kʰoŋ, খোং) হাইবদী ইংলীসকী mine হাইবনী ।[꯱꯴] অদুনা "Thumkhong" (tʰum.kʰoŋ, থুম্খোং) হাইবদী ইংলীসকী salt ditch নৎত্রগা salt brine নৎত্রগা salt mine নৎত্রগা salt well হাইবনী ।[꯱꯵] "Lairembi" (লাইরেম্বী) হাইবসী ৱাহৈ অহুম্না সেম্বনী । ৱাহৈ অহুম্ অদুদী "Lai" (লাই), "-rem" (-রেম্) অমদী "bi" (বী)নী । "Lai" (লাই) হাইবদী ইংলীসকী "God" হাইবনী । "-rem" (-রেম্) নৎত্রগা "-lem" (-লেম্) হাইবদী ইংলীসকী "excellent" হাইবনী । "bi" (বী) নৎত্রগা "pi" (পী) অসী নুপী খংনবা নীংতপ্ ৱাহৈ অমনী । অদুনা "Lairembi" (লাইরেম্বী) হাইবসী ইংলীসকী goddess হাইবনী ।[꯱꯶]

অতোপ্পা লাইরেম্বীসীংগা মরী লৈনবা[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

থুম্লৈম

থুম্লৈমা অসী লৈমরেল্ সীদবীগী সক্লোন্ অমনী । লৈমরেল্ সীদবীনা থুম্খোংদা লৈবা মতম্দা থুম্লৈমা ওই হাইনৈ ।[꯱꯷] থুম্লৈমা অসী ইমোইনুগী সক্লোন্ অমনী হাইনসু লৌনৈ ।[꯱꯸]

থুম্লৈম

মমীং লৈবা ফম্পাক্সীংদা[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

  • ফৌ-ওইবী, দা রাইসা গোদেস অসী ইং. কুম্ ২০০৯দা পুথোক্পা ballad opera অমনী । মসী Laihui Ensembleনা পুথোক্পনী । মসী লাইরেম্বী থুম্লৈমা, মহাক্কী মচেবেম্মা ফৌওইবী অমদী অতৈ লাইরেম্বীসীংগী ৱারীদা য়ুম্ফম্ ওইবনী ।[꯱꯹][꯲꯰]
  • ফৌওইবী সায়োন্ অসী ইং. কুম্ ২০১৭গী মীতৈলোনগী মমী কুম্হৈ অমনী । মসী লাইরেম্বী থুম্লৈমা, মহাক্কী মচেবেম্মা ফৌওইবী অমদী অতৈ লাইরেম্বীসীংগী ৱারীদা য়ুম্ফম্ ওইবনী ।[꯲꯱][꯲꯲][꯲꯳]

মরী লৈনবা লমাইসীং[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

মতেং লৌরক্ফম্[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

  1. Jacobs, Joseph (1913). Folklore (in en). Folklore Society. 
  2. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  3. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  4. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  5. ꯵.꯰ ꯵.꯱ Leimarel Mingkhei (in mni), 19. 
  6. Folklore Society (Great Britain). Folklore, Robarts - University of Toronto, London, Folk-lore Society. 
  7. Jacobs, Joseph (1913). Folklore (in en). Folklore Society. 
  8. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  9. Devi, Dr Yumlembam Gopi. Glimpses of Manipuri Culture (in en). Lulu.com. ISBN 978-0-359-72919-7. 
  10. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  11. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  12. Learners' Manipuri-English dictionary.Thum.
  13. Learners' Manipuri-English dictionary.Leima.
  14. Learners' Manipuri-English dictionary.Khong.
  15. Learners' Manipuri-English dictionary.Thum+Khong.
  16. Learners' Manipuri-English dictionary.Lairembi.
  17. Singh, L. Bhagyachandra (1991). A Critical Study Of The Religious Philosophy, 73. 
  18. Devi, Dr Yumlembam Gopi. Glimpses of Manipuri Culture (in en). Lulu.com. ISBN 978-0-359-72919-7. 
  19. Laihui Ensemble Manipur – Phou-oibi, the Rice Goddess to perform at Esplanade Theatre Studio Singapore.
  20. Phou-Oibi, the Rice Goddess by Laihui Ensemble.
  21. Phouoibi Shayon to be shown at Shankar : 01st apr17 ~ E-Pao! Headlines.
  22. Phouoibi Shayon to be shown at Shankar – Manipur News.
  23. Gurumayum, Maheshwar. Film Release - Imphal Times.


অতোপ্পা য়েংফম্সীং[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]