ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ

ꯋꯤꯀꯤꯄꯦꯗꯤꯌꯥ ꯗꯒꯤ
     


ꯅꯣꯢꯅꯨ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ
ꯊꯨꯝ ꯑꯃꯗꯤ ꯊꯨꯝꯈꯣꯡꯒꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ[꯱][꯲]
ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯁꯤꯡꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡ ꯆꯟꯕꯅꯤ ꯫
"ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ" ꯍꯥꯢꯅ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛꯇ ꯏꯊꯣꯛꯄꯅꯤ ꯫
ꯑꯇꯩ ꯃꯃꯤꯡꯊꯨꯝꯈꯣꯡ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ[꯳]
ꯃꯩꯇꯩꯅꯣꯏꯅꯨ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ
Affiliationꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ (ꯃꯩꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ) ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ)
ꯌꯨꯝꯊꯨꯝꯈꯣꯡꯁꯤꯡ
ꯈꯨꯗꯝꯁꯤꯡꯊꯨꯝ
ꯑꯏꯕ ꯂꯥꯇꯝ(ꯁꯤꯡ)ꯐꯧꯑꯣꯢꯄꯤ ꯋꯥꯂꯣꯜ
ꯅꯨꯄꯥ/ꯅꯨꯄꯤꯅꯨꯄꯤ
ꯃꯐꯝꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ (ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ)
ꯐꯨꯂꯨꯞ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞꯃꯤꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ
ꯀꯨꯝꯍꯩꯁꯤꯡꯂꯥꯢ ꯍꯔꯥꯎꯕ
ꯑꯀꯨꯞꯄ ꯋꯥꯔꯣꯜ
ꯃꯄꯥ ꯃꯃꯥ
ꯃꯆꯤꯟ ꯃꯅꯥꯎꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ (ꯐꯧꯂꯩꯃ), ꯉꯥꯂꯩꯃ ꯑꯃꯗꯤ ꯏꯔꯩꯃ (ꯏꯂꯩꯃ)
ꯂꯣꯏꯅꯕꯤꯄꯥꯈꯪꯄ
ꯒ꯭ꯔꯤꯛ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕꯑꯦꯝꯐꯤꯇ꯭ꯔꯥꯢꯇꯤ
ꯔꯣꯃꯥꯟ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕꯁꯦꯂꯥꯁꯤꯌꯥ

ꯅꯣꯢꯅꯨ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯊꯨꯝꯈꯣꯡ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ[꯴] ꯑꯁꯤ ꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ (ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ)ꯒꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ (ꯃꯩꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ) ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ)ꯒꯤ ꯊꯨꯝ ꯑꯃꯗꯤ ꯊꯨꯝꯈꯣꯡꯒꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯅꯤ ꯫[꯵][꯶][꯷][꯸][꯹] ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ (ꯐꯧꯂꯩꯃ), ꯉꯥꯂꯩꯃ ꯑꯃꯗꯤ ꯏꯔꯩꯃ (ꯏꯂꯩꯃ)ꯒꯤ ꯃꯆꯤꯟ ꯃꯅꯥꯎ (ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯃꯃꯥꯟꯅꯕꯤ)ꯅꯤ ꯫[꯱꯰] ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯃꯤꯌꯥꯝꯅ ꯊꯨꯝ ꯃꯔꯥꯡ ꯀꯥꯢꯍꯟꯕꯤꯅꯕ ꯈꯨꯔꯨꯝꯅꯩ ꯫ ꯊꯨꯝ ꯑꯁꯤ ꯂꯟꯒꯤ ꯁꯛꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯫[꯵]

ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯄꯥꯈꯪꯄꯒꯤ ꯇꯥꯂꯣꯢꯅꯤ ꯍꯥꯢꯅꯁꯨ ꯂꯧꯅꯩ ꯫[꯱꯱]

ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ

ꯋꯥꯄꯣꯛꯂꯣꯟ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

ꯃꯤꯇꯩꯒꯤ ꯅꯨꯄꯤꯒꯤ ꯃꯃꯤꯡ "ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ" (tʰum.lə́i.mə) ꯑꯁꯤ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯅꯤꯅ ꯁꯦꯝꯕꯅꯤ ꯫ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯅꯤ ꯑꯗꯨꯗꯤ "Thum" (tʰum, ꯊꯨꯝ) ꯑꯃꯗꯤ "Leima" (lə́i.mə, ꯂꯩꯃ)ꯅꯤ ꯫ "Thum" (tʰum, ꯊꯨꯝ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯑꯆꯥ ꯊꯨꯝꯅꯤ ꯫[꯱꯲] "Leima" (lə́i.mə, ꯂꯩꯃ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯅꯤꯡꯊꯧꯒꯤ ꯅꯨꯄꯤ, ꯃꯕꯦꯝꯃ ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯅꯤ ꯫[꯱꯳]

"ꯊꯨꯝꯈꯣꯡ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ" ꯍꯥꯢꯔꯤꯕ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃꯒꯤ ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯃꯃꯤꯡ ꯑꯁꯤ ꯏꯊꯣꯛꯄꯅꯤ ꯫

ꯊꯨꯝꯂꯩꯃꯒꯤ ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯃꯃꯤꯡ ꯊꯨꯝꯈꯣꯡ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ ꯀꯧꯏ ꯫ "Thumkhong" (tʰum.kʰoŋ, ꯊꯨꯝꯈꯣꯡ) ꯍꯥꯢꯕꯁꯤ "Thum" (tʰum, ꯊꯨꯝ) ꯑꯃꯗꯤ "Khong" (kʰoŋ, ꯈꯣꯡ) ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯅꯤꯅ ꯁꯦꯝꯕꯅꯤ ꯫ "Thum" (ꯊꯨꯝ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯑꯆꯥ ꯊꯨꯝꯅꯤ ꯫ "Khong" (kʰoŋ, ꯈꯣꯡ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯏꯪꯂꯤꯁꯀꯤ mine ꯍꯥꯢꯕꯅꯤ ꯫[꯱꯴] ꯑꯗꯨꯅ "Thumkhong" (tʰum.kʰoŋ, ꯊꯨꯝꯈꯣꯡ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯏꯪꯂꯤꯁꯀꯤ salt ditch ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ salt brine ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ salt mine ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ salt well ꯍꯥꯢꯕꯅꯤ ꯫[꯱꯵] "Lairembi" (ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ) ꯍꯥꯢꯕꯁꯤ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯍꯨꯝꯅ ꯁꯦꯝꯕꯅꯤ ꯫ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯍꯨꯝ ꯑꯗꯨꯗꯤ "Lai" (ꯂꯥꯢ), "-rem" (-ꯔꯦꯝ) ꯑꯃꯗꯤ "bi" (ꯕꯤ)ꯅꯤ ꯫ "Lai" (ꯂꯥꯢ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯏꯪꯂꯤꯁꯀꯤ "God" ꯍꯥꯢꯕꯅꯤ ꯫ "-rem" (-ꯔꯦꯝ) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ "-lem" (-ꯂꯦꯝ) ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯏꯪꯂꯤꯁꯀꯤ "excellent" ꯍꯥꯢꯕꯅꯤ ꯫ "bi" (ꯕꯤ) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ "pi" (ꯄꯤ) ꯑꯁꯤ ꯅꯨꯄꯤ ꯈꯪꯅꯕ ꯅꯤꯡꯇꯞ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯑꯗꯨꯅ "Lairembi" (ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ) ꯍꯥꯢꯕꯁꯤ ꯏꯪꯂꯤꯁꯀꯤ goddess ꯍꯥꯢꯕꯅꯤ ꯫[꯱꯶]

ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯁꯤꯡꯒ ꯃꯔꯤ ꯂꯩꯅꯕ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ

ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ ꯑꯁꯤ ꯂꯩꯃꯔꯦꯜ ꯁꯤꯗꯕꯤꯒꯤ ꯁꯛꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯂꯩꯃꯔꯦꯜ ꯁꯤꯗꯕꯤꯅ ꯊꯨꯝꯈꯣꯡꯗ ꯂꯩꯕ ꯃꯇꯝꯗ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ ꯑꯣꯢ ꯍꯥꯢꯅꯩ ꯫[꯱꯷] ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ ꯑꯁꯤ ꯏꯃꯣꯢꯅꯨꯒꯤ ꯁꯛꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯍꯥꯢꯅꯁꯨ ꯂꯧꯅꯩ ꯫[꯱꯸]

ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ

ꯃꯃꯤꯡ ꯂꯩꯕ ꯐꯝꯄꯥꯛꯁꯤꯡꯗ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

  • ꯐꯧ-ꯑꯣꯢꯕꯤ, ꯗ ꯔꯥꯢꯁ ꯒꯣꯗꯦꯁ ꯑꯁꯤ ꯏꯪ. ꯀꯨꯝ ꯲꯰꯰꯹ꯗ ꯄꯨꯊꯣꯛꯄ ballad opera ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ Laihui Ensembleꯅ ꯄꯨꯊꯣꯛꯄꯅꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ, ꯃꯍꯥꯛꯀꯤ ꯃꯆꯦꯕꯦꯝꯃ ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯑꯃꯗꯤ ꯑꯇꯩ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯁꯤꯡꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤꯗ ꯌꯨꯝꯐꯝ ꯑꯣꯢꯕꯅꯤ ꯫[꯱꯹][꯲꯰]
  • ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯁꯥꯌꯣꯟ ꯑꯁꯤ ꯏꯪ. ꯀꯨꯝ ꯲꯰꯱꯷ꯒꯤ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯒꯤ ꯃꯃꯤ ꯀꯨꯝꯍꯩ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ, ꯃꯍꯥꯛꯀꯤ ꯃꯆꯦꯕꯦꯝꯃ ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯑꯃꯗꯤ ꯑꯇꯩ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯁꯤꯡꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤꯗ ꯌꯨꯝꯐꯝ ꯑꯣꯢꯕꯅꯤ ꯫[꯲꯱][꯲꯲][꯲꯳]

ꯃꯔꯤ ꯂꯩꯅꯕ ꯂꯃꯥꯢꯁꯤꯡ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

ꯃꯇꯦꯡ ꯂꯧꯔꯛꯐꯝ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

  1. Jacobs, Joseph (1913). Folklore (in en). Folklore Society. 
  2. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  3. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  4. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  5. ꯵.꯰ ꯵.꯱ Leimarel Mingkhei (in mni), 19. 
  6. Folklore Society (Great Britain). Folklore, Robarts - University of Toronto, London, Folk-lore Society. 
  7. Jacobs, Joseph (1913). Folklore (in en). Folklore Society. 
  8. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  9. Devi, Dr Yumlembam Gopi. Glimpses of Manipuri Culture (in en). Lulu.com. ISBN 978-0-359-72919-7. 
  10. Devi, Lairenlakpam Bino (2002). The Lois of Manipur: Andro, Khurkhul, Phayeng and Sekmai (in en). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-849-5. 
  11. Singh, Moirangthem Kirti (1998). Recent Researches in Oriental Indological Studies: Including Meiteilogy (in en). Parimal Publications. 
  12. Learners' Manipuri-English dictionary.Thum.
  13. Learners' Manipuri-English dictionary.Leima.
  14. Learners' Manipuri-English dictionary.Khong.
  15. Learners' Manipuri-English dictionary.Thum+Khong.
  16. Learners' Manipuri-English dictionary.Lairembi.
  17. Singh, L. Bhagyachandra (1991). A Critical Study Of The Religious Philosophy, 73. 
  18. Devi, Dr Yumlembam Gopi. Glimpses of Manipuri Culture (in en). Lulu.com. ISBN 978-0-359-72919-7. 
  19. Laihui Ensemble Manipur – Phou-oibi, the Rice Goddess to perform at Esplanade Theatre Studio Singapore.
  20. Phou-Oibi, the Rice Goddess by Laihui Ensemble.
  21. Phouoibi Shayon to be shown at Shankar : 01st apr17 ~ E-Pao! Headlines.
  22. Phouoibi Shayon to be shown at Shankar – Manipur News.
  23. Gurumayum, Maheshwar. Film Release - Imphal Times.


ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯌꯦꯡꯐꯝꯁꯤꯡ[ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ | ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯛꯄꯒꯤ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ]

"https://mni.wikipedia.org/w/index.php?title=ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ&oldid=54727" ꯃꯐꯝꯗꯨꯗꯒꯤ ꯂꯧꯈꯠꯂꯛꯄꯥ