ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ: ꯑꯃꯨꯛꯍꯟꯕꯥ ꯈꯦꯠꯅꯕꯥꯒꯤ ꯃꯔꯛ
Content deleted Content added
No edit summary ꯊꯦꯕꯁꯤꯡ: ꯃꯣꯕꯥꯏꯜꯅꯥ ꯁꯦꯒꯠꯄꯥ ꯃꯣꯕꯥꯏꯜ ꯋꯦꯕꯀꯤ ꯃꯇꯦꯡꯅꯥ ꯁꯦꯝꯒꯠꯄꯥ |
No edit summary ꯊꯦꯕꯁꯤꯡ: Reverted ꯃꯤꯠꯅꯥ ꯎꯔꯒ ꯁꯦꯝꯒꯠꯄ |
||
ꯂꯩ ꯏ ২৪: | ꯂꯩ ꯏ ২৪: | ||
|artifacts=[[ꯌꯣꯠ]] ꯊꯥꯡ |
|artifacts=[[ꯌꯣꯠ]] ꯊꯥꯡ |
||
}} |
}} |
||
{{ꯀꯪꯂꯩ ꯈꯣꯌꯨꯝꯁꯤꯡ}}'''ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ''' ꯑꯁꯤ [[ꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ]] ([[ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ]])ꯒꯤ [[ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ]] ꯑꯃꯗꯤ [[ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ]] ([[ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ|ꯁꯅꯥ]] |
|||
{{ꯀꯪꯂꯩ ꯈꯣꯌꯨꯝꯁꯤꯡ}} |
|||
'''ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ''' ꯑꯁꯤ [[ꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ]] ([[ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ]])ꯒꯤ [[ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ]] ꯑꯃꯗꯤ [[ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ]] ([[ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ]])ꯒꯤ ꯂꯥꯢ ꯅꯨꯄꯥ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ, ꯂꯩꯇꯧ ꯂꯩꯈꯣꯠ, ꯁꯥ ꯇꯥꯟꯕ, ꯑꯃꯗꯤ ꯁꯥ ꯂꯥꯟꯒꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ [[ꯀꯛꯆꯤꯡ]]ꯗ ꯃꯄꯨꯡ ꯑꯣꯢꯅ ꯂꯥꯠꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=gxqeDwAAQBAJ&pg=PA34&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjbwbW60t_uAhWXbSsKHYGcBScQ6AEwAHoECAMQAg#v=onepage&q=khamlangba&f=false|title=Glimpses of Manipuri Culture|last=Devi|first=Dr Yumlembam Gopi|publisher=Lulu.com|isbn=978-0-359-72919-7|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Z6d-IyINtk4C&pg=PA686&dq=Khamlangba+extraction+iron+ores+manufacture+steel+stayed+Khuman+Heiyel+Loubuk+Kheraching+Nganba+Tekcha+Pamba+Sora+Laihat+Thouba+beheaded+Irum+Lai+Tubi+Kokling+Kakching+kullen+wairi+khunou+kameng+Samuroiba+Ningthou+naorem+mayanglambam+peace&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw2dzm1NT1AhUXILcAHXHSCIkQ6AF6BAgDEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20extraction%20iron%20ores%20manufacture%20steel%20stayed%20Khuman%20Heiyel%20Loubuk%20Kheraching%20Nganba%20Tekcha%20Pamba%20Sora%20Laihat%20Thouba%20beheaded%20Irum%20Lai%20Tubi%20Kokling%20Kakching%20kullen%20wairi%20khunou%20kameng%20Samuroiba%20Ningthou%20naorem%20mayanglambam%20peace&f=false|title=Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.)|last=Lisam|first=Khomdan Singh|date=2011|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-864-2|language=en}}</ref> ꯃꯍꯥꯛꯀꯤ ꯃꯊꯧ ꯑꯁꯤ ꯌꯣꯠ ꯁꯨꯡꯕ ꯑꯃꯗꯤ ꯑꯇꯩ ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ ꯈꯨꯠꯁꯨ ꯈꯨꯠꯂꯥꯢ ꯁꯦꯝ ꯁꯥꯕꯅꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Z6d-IyINtk4C&pg=PA686&dq=Khamlangba+extraction+iron+ores+manufacture+steel+stayed+Khuman+Heiyel+Loubuk+Kheraching+Nganba+Tekcha+Pamba+Sora+Laihat+Thouba+beheaded+Irum+Lai+Tubi+Kokling+Kakching+kullen+wairi+khunou+kameng+Samuroiba+Ningthou+naorem+mayanglambam+peace&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw2dzm1NT1AhUXILcAHXHSCIkQ6AF6BAgDEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20extraction%20iron%20ores%20manufacture%20steel%20stayed%20Khuman%20Heiyel%20Loubuk%20Kheraching%20Nganba%20Tekcha%20Pamba%20Sora%20Laihat%20Thouba%20beheaded%20Irum%20Lai%20Tubi%20Kokling%20Kakching%20kullen%20wairi%20khunou%20kameng%20Samuroiba%20Ningthou%20naorem%20mayanglambam%20peace&f=false|title=Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.)|last=Lisam|first=Khomdan Singh|date=2011|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-864-2|language=en}}</ref> [[ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯊꯦꯟꯂꯣꯟ]] ꯀꯧꯕ [[ꯄꯨꯌꯥ]]ꯗ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯇꯧꯕ ꯉꯝꯕ ꯃꯇꯤꯛ ꯃꯌꯥꯢ ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ ꯁꯨꯡꯕ ꯑꯃꯗꯤ ꯈꯨꯠꯁꯨ ꯈꯨꯠꯂꯥꯢ ꯁꯦꯝ ꯁꯥꯕꯒꯤ ꯃꯇꯥꯡꯗ ꯃꯔꯤꯛ ꯆꯨꯝꯅ ꯄꯜꯂꯤ ꯫ |
|||
== ꯁꯩꯊꯥꯕ == |
|||
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ ꯂꯩꯇꯧ ꯂꯩꯈꯣꯠ ꯇꯧꯗꯨꯅ ꯂꯩꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯂꯧꯊꯣꯛꯂꯛꯇꯨꯅ ꯁꯨꯡꯗꯣꯛꯄ ꯑꯃꯗꯤ ꯈꯨꯠꯁꯨ ꯈꯨꯠꯂꯥꯢ ꯁꯦꯝ ꯁꯥꯕꯒꯤ ꯊꯧ ꯄꯥꯡꯏ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯏꯪꯕ ꯆꯤꯛꯄ ꯇꯪꯗꯨ ꯂꯩꯇꯥꯕ ꯄꯨꯔꯛꯅꯅꯕꯒꯤꯗꯃꯛꯇ ꯃꯤꯌꯥꯝꯅ ꯏꯔꯥꯠ ꯊꯧꯅꯤꯖꯅꯩ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯑꯅꯥ ꯑꯌꯦꯛ ꯑꯃꯗꯤ ꯁꯤꯕ ꯅꯥꯕ ꯄꯨꯝꯅꯃꯛꯇꯒꯤ ꯃꯤꯑꯣꯢꯕꯕꯨ ꯀꯟꯕꯤ ꯉꯥꯛꯄꯤ ꯍꯥꯢꯅꯁꯨ ꯂꯧꯅꯩ ꯫ ꯃꯍꯥꯛꯅ ꯂꯥꯢ ꯐꯠꯇꯕꯁꯤꯡ ꯑꯃꯗꯤ ꯐꯠꯇꯕ ꯊꯋꯥꯢꯁꯤꯡꯕꯨ ꯇꯥꯟꯊꯣꯛꯏ ꯍꯥꯢꯅꯁꯨ ꯂꯩꯇꯧ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯀꯔꯤꯒꯨꯝꯕꯗ [[ꯎꯃꯪ ꯂꯥꯢ]]ꯒꯤ ꯁꯤꯡꯗ ꯆꯜꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Z6d-IyINtk4C&pg=PA686&dq=Khamlangba+extraction+iron+ores+manufacture+steel+stayed+Khuman+Heiyel+Loubuk+Kheraching+Nganba+Tekcha+Pamba+Sora+Laihat+Thouba+beheaded+Irum+Lai+Tubi+Kokling+Kakching+kullen+wairi+khunou+kameng+Samuroiba+Ningthou+naorem+mayanglambam+peace&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw2dzm1NT1AhUXILcAHXHSCIkQ6AF6BAgDEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20extraction%20iron%20ores%20manufacture%20steel%20stayed%20Khuman%20Heiyel%20Loubuk%20Kheraching%20Nganba%20Tekcha%20Pamba%20Sora%20Laihat%20Thouba%20beheaded%20Irum%20Lai%20Tubi%20Kokling%20Kakching%20kullen%20wairi%20khunou%20kameng%20Samuroiba%20Ningthou%20naorem%20mayanglambam%20peace&f=false|title=Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.)|last=Lisam|first=Khomdan Singh|date=2011|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-864-2|language=en}}</ref> |
|||
[[ꯀꯥꯡꯆꯩꯂꯣꯜ]] ꯀꯧꯕ [[ꯄꯨꯌꯥ]]ꯗ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ [[ꯁꯒꯣꯜ ꯀꯥꯡꯖꯩ]] ([[ꯁꯀꯣꯜ ꯀꯥꯡꯆꯩ]]) ꯁꯥꯟꯅꯕ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢꯌꯥꯝꯁꯤꯡꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯑꯃꯅꯤ ꯍꯥꯢꯅ ꯄꯜꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=-CzSQKVmveUC&pg=PA4&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiEspjtiNb1AhUyIbcAHUCaBacQ6AF6BAgKEAM#v=snippet&q=Khunggumlon%20Tripura%20Uripok%20Kakching%20Books%20about%20Manipuri%C2%A0Polo%C2%A0Shagol%20Kangjei%20Kangjeiron%20mentions%C2%A0Khamlangba%C2%A0played%20role%20polo%C2%A0player%20Meetei%20king%20Nongda%20Lairen%20Pakhangba&f=false|title=Manipur, Past and Present: The Heritage and Ordeals of a Civilization|last=Sanajaoba|first=Naorem|date=1988|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-7099-853-2|language=en}}</ref> |
|||
== ꯋꯥꯔꯤ == |
|||
ꯍꯧꯔꯛꯄꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤꯗ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ [[ꯁꯂꯥꯢꯂꯦꯟ ꯁꯤꯇꯄ]]ꯒꯤ ꯍꯛꯆꯥꯡꯗꯒꯤ ꯊꯣꯛꯂꯛꯏ ꯍꯥꯢꯅ ꯊꯥꯖꯅꯩ ꯫ ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯁꯥ ꯇꯥꯟꯕ, ꯂꯥꯟ ꯇꯧꯕ ꯑꯃꯗꯤ ꯂꯩꯇꯧ ꯂꯩꯈꯣꯠ ꯇꯧꯕ ꯂꯥꯢꯅꯤ ꯍꯥꯢꯅ ꯂꯧꯅꯩ ꯫ ꯃꯍꯥꯛꯅ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ ꯍꯨꯢꯃꯨ ꯂꯩꯃꯒ ꯌꯨꯝ ꯄꯥꯟꯃꯤꯟꯅꯗꯨꯅ ꯑꯃꯨꯇꯣꯟ ꯀꯧꯕ ꯃꯄꯥꯔꯤ ꯑꯃ ꯐꯪꯖꯩ ꯫ ꯃꯁꯤꯒꯤ ꯃꯇꯨꯡꯗ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯅ [[ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ]] ꯊꯥꯗꯣꯛꯇꯨꯅ ꯃꯇꯝ ꯈꯔ [[ꯇꯈꯦꯜ]]ꯗ ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ ꯊꯤꯔꯨꯕ ꯑꯣꯢꯅ ꯂꯩꯔꯨꯢ ꯍꯥꯢꯅꯩ ꯫ ꯃꯍꯥꯛꯅ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛꯇ ꯍꯜꯂꯛꯄ ꯃꯇꯝꯗ [[ꯀꯛꯆꯤꯡ]]ꯗ ꯂꯩꯈꯤ ꯫ [[ꯀꯛꯆꯤꯡ]]ꯒꯤ ꯃꯤꯌꯥꯝꯅ ꯃꯍꯥꯛꯄꯨ ꯏꯔꯥꯠ ꯊꯧꯅꯤꯖꯅꯈꯤ ꯫ ꯀꯣꯟꯅ "ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯍꯔꯥꯎꯕ" ꯍꯥꯢꯕ [[ꯂꯥꯢ ꯍꯔꯥꯎꯕ]]ꯒꯤ ꯑꯅꯧꯕ ꯁꯛꯂꯣꯟ ꯑꯃ ꯁꯦꯝꯒꯠꯈꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=gxqeDwAAQBAJ&pg=PA34&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjbwbW60t_uAhWXbSsKHYGcBScQ6AEwAHoECAMQAg#v=onepage&q=khamlangba&f=false|title=Glimpses of Manipuri Culture|last=Devi|first=Dr Yumlembam Gopi|publisher=Lulu.com|isbn=978-0-359-72919-7|language=en}}</ref> ꯃꯁꯤꯒꯤ ꯃꯇꯥꯡꯗ ''ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯈꯨꯟꯀꯨꯝꯂꯣꯟ'' ꯄꯨꯌꯥꯗ ꯄꯜꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=-CzSQKVmveUC&pg=PA4&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiEspjtiNb1AhUyIbcAHUCaBacQ6AF6BAgKEAM#v=snippet&q=Khunggumlon%20Tripura%20Uripok%20Kakching%20Books%20about%20Manipuri%C2%A0Polo%C2%A0Shagol%20Kangjei%20Kangjeiron%20mentions%C2%A0Khamlangba%C2%A0played%20role%20polo%C2%A0player%20Meetei%20king%20Nongda%20Lairen%20Pakhangba&f=false|title=Manipur, Past and Present: The Heritage and Ordeals of a Civilization|last=Sanajaoba|first=Naorem|date=1988|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-7099-853-2|language=en}}</ref> |
|||
ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯋꯥꯔꯤꯗ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ "ꯈꯨꯃꯟ ꯍꯩꯌꯦꯜ ꯂꯧꯄꯨꯛ" ꯀꯧꯕ ꯃꯐꯝꯗ ꯂꯩꯈꯤ ꯫ ꯀꯣꯟꯅ ꯃꯍꯥꯛꯅ ꯈꯦꯂꯥꯆꯤꯡ ꯀꯧꯕ ꯃꯐꯝ ꯑꯃꯗ ꯂꯥꯛꯈꯤ ꯫ "ꯉꯥꯟꯕ ꯇꯦꯛꯆꯥ ꯄꯥꯝꯕ ꯂꯥꯢꯍꯥꯠ ꯊꯧꯕ" ꯀꯧꯕ ꯃꯤꯁꯛ ꯑꯃꯅ "ꯏꯔꯨꯝ ꯂꯥꯢ ꯇꯨꯕꯤ ꯀꯣꯛꯂꯤꯡ ꯂꯦꯡꯕ" ꯀꯧꯕ ꯃꯤꯁꯛ ꯑꯃꯒꯤ ꯂꯨ ꯀꯛꯈꯤ ꯫ ꯑꯗꯨꯅ ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯅ ꯂꯩꯔꯤꯕ ꯃꯐꯝꯗꯨ ꯀꯣꯟꯅ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯈꯨꯜꯂꯦꯟ ꯑꯃꯗꯤ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯋꯥꯢꯔꯤ ꯀꯧꯈꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Z6d-IyINtk4C&pg=PA686&dq=Khamlangba+extraction+iron+ores+manufacture+steel+stayed+Khuman+Heiyel+Loubuk+Kheraching+Nganba+Tekcha+Pamba+Sora+Laihat+Thouba+beheaded+Irum+Lai+Tubi+Kokling+Kakching+kullen+wairi+khunou+kameng+Samuroiba+Ningthou+naorem+mayanglambam+peace&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw2dzm1NT1AhUXILcAHXHSCIkQ6AF6BAgDEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20extraction%20iron%20ores%20manufacture%20steel%20stayed%20Khuman%20Heiyel%20Loubuk%20Kheraching%20Nganba%20Tekcha%20Pamba%20Sora%20Laihat%20Thouba%20beheaded%20Irum%20Lai%20Tubi%20Kokling%20Kakching%20kullen%20wairi%20khunou%20kameng%20Samuroiba%20Ningthou%20naorem%20mayanglambam%20peace&f=false|title=Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.)|last=Lisam|first=Khomdan Singh|date=2011|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-864-2|language=en}}</ref> |
|||
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢꯌꯥꯝꯁꯤꯡꯅ ꯁꯒꯣꯜ ꯀꯥꯡꯖꯩ (ꯁꯀꯣꯜ ꯀꯥꯡꯆꯩ) ꯁꯥꯟꯅꯕꯗ ꯁꯔꯨꯛ ꯌꯥꯈꯤꯕ ꯂꯥꯢ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯁꯒꯣꯜ ꯀꯥꯡꯖꯩ ꯁꯥꯟꯅꯕꯒꯤ ꯊꯧꯔꯝ ꯑꯁꯤ ꯂꯤꯅ ꯋꯥꯔꯤꯒꯤ ꯃꯇꯨꯡꯏꯟꯅ ꯂꯥꯢꯒꯨꯝꯅ ꯂꯥꯠꯅꯔꯤꯕ ꯄꯨꯋꯥꯔꯤꯗ ꯄꯥꯜꯂꯝꯕ ꯃꯤꯇꯩ ꯅꯤꯡꯊꯧ [[ꯅꯣꯡꯇꯥ ꯂꯥꯢꯂꯦꯟ ꯄꯥꯈꯪꯄ]]ꯒꯤ ꯁꯅꯥ ꯍꯥꯛꯇꯛꯇꯅꯤ ꯍꯥꯢꯅ ꯂꯧꯅꯩ ꯫ ꯃꯁꯤ [[ꯀꯥꯡꯖꯩꯔꯣꯜ]] ꯀꯧꯕ [[ꯄꯨꯌꯥ]]ꯗ ꯄꯜꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=-CzSQKVmveUC&pg=PA4&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiEspjtiNb1AhUyIbcAHUCaBacQ6AF6BAgKEAM#v=snippet&q=Khunggumlon%20Tripura%20Uripok%20Kakching%20Books%20about%20Manipuri%C2%A0Polo%C2%A0Shagol%20Kangjei%20Kangjeiron%20mentions%C2%A0Khamlangba%C2%A0played%20role%20polo%C2%A0player%20Meetei%20king%20Nongda%20Lairen%20Pakhangba&f=false|title=Manipur, Past and Present: The Heritage and Ordeals of a Civilization|last=Sanajaoba|first=Naorem|date=1988|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-7099-853-2|language=en}}</ref> ꯃꯍꯥꯛ ꯑꯁꯤ ꯑꯋꯥꯡ ꯊꯪꯕ ꯄꯅꯥꯒꯤ ꯁꯥꯟꯅꯔꯣꯢ ꯷ꯀꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯍꯥꯛꯀꯤ ꯄꯅꯥ ꯑꯗꯨ ꯂꯥꯢ [[ꯃꯥꯔꯖꯤꯡ]]ꯅ ꯂꯨꯆꯤꯡꯈꯤ ꯫ ꯑꯗꯨꯒ ꯃꯍꯥꯛꯀꯤ ꯄꯅꯥꯒꯤ ꯃꯥꯢꯌꯣꯛꯇ ꯂꯩꯔꯤꯕ ꯈꯥ ꯄꯅꯥ ꯑꯁꯤꯅ ꯂꯥꯢ [[ꯊꯥꯡꯆꯤꯡ]]ꯅ ꯂꯨꯆꯤꯡꯈꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=XxovEAAAQBAJ&pg=PT102&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwi2j86P1db1AhUITWwGHS9xA2UQ6AF6BAgKEAM#v=onepage&q&f=false|title=And That Is Why... Manipuri Myths Retold|last=Roy|first=L. Somi|date=2021-06-21|publisher=Penguin Random House India Private Limited|isbn=978-93-91149-65-9|language=en}}</ref> |
|||
== ꯏꯔꯥꯠꯄ ꯑꯃꯗꯤ ꯂꯥꯢꯐꯝꯁꯤꯡ == |
|||
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯍꯔꯥꯎꯕ ꯀꯨꯝꯍꯩꯗ ꯑꯈꯟꯅꯕ ꯃꯐꯝ ꯀꯜꯂꯤ ꯫ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯍꯔꯥꯎꯕ ꯑꯁꯤ [[ꯂꯥꯢ ꯍꯔꯥꯎꯕ]]ꯒꯤ ꯃꯈꯜ ꯴ꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯑꯃꯅꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=f-TzDwAAQBAJ&pg=PT308&dq=khamlangba&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwi2j86P1db1AhUITWwGHS9xA2UQ6AF6BAgIEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20for%20Kakching%20Haraoba.%20Various%20differences%20can%20be%20noticed%20with%20regard%20to%20the%20ritual%20observances%20in%20these%20four%20types%20of%20Lai%20Haraoba.&f=false|title=Himalayan Bridge|last=Kumar|first=Niraj|last2=Driem|first2=George van|last3=Stobdan|first3=Phunchok|date=2020-11-18|publisher=Routledge|isbn=978-1-000-21551-9|language=en}}</ref> |
|||
ꯁꯃꯨꯂꯣꯢꯄ ꯅꯤꯡꯊꯧꯒꯤ ꯍꯥꯛꯇꯛꯇ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯂꯥꯢꯁꯪ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯈꯨꯜꯂꯦꯟꯗ ꯁꯥꯈꯤ ꯫ ꯃꯇꯝꯁꯤꯗ [[ꯅꯥꯎꯔꯦꯝ]] ꯁꯥꯒꯩꯅꯁꯨ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯋꯥꯢꯔꯤꯗ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯑꯇꯣꯞꯄ ꯂꯥꯢꯁꯪ ꯑꯃ ꯁꯥꯈꯤ ꯫ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯈꯨꯜꯂꯦꯟꯗ ꯂꯩꯕ ꯂꯥꯢꯁꯪ ꯑꯗꯨꯅ [[ꯃꯌꯥꯡꯂꯝꯕꯝ]] ꯁꯥꯒꯩꯅ ꯌꯦꯡꯁꯤꯜꯂꯤ ꯫ ꯑꯗꯨꯒ ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯋꯥꯢꯔꯤꯗ ꯂꯩꯕ ꯂꯥꯢꯁꯪ ꯑꯗꯨꯅ [[ꯅꯥꯎꯔꯦꯝ]] ꯁꯥꯒꯩꯅ ꯌꯦꯡꯁꯤꯜꯂꯤ ꯫<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Z6d-IyINtk4C&pg=PA686&dq=Khamlangba+extraction+iron+ores+manufacture+steel+stayed+Khuman+Heiyel+Loubuk+Kheraching+Nganba+Tekcha+Pamba+Sora+Laihat+Thouba+beheaded+Irum+Lai+Tubi+Kokling+Kakching+kullen+wairi+khunou+kameng+Samuroiba+Ningthou+naorem+mayanglambam+peace&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw2dzm1NT1AhUXILcAHXHSCIkQ6AF6BAgDEAM#v=onepage&q=Khamlangba%20extraction%20iron%20ores%20manufacture%20steel%20stayed%20Khuman%20Heiyel%20Loubuk%20Kheraching%20Nganba%20Tekcha%20Pamba%20Sora%20Laihat%20Thouba%20beheaded%20Irum%20Lai%20Tubi%20Kokling%20Kakching%20kullen%20wairi%20khunou%20kameng%20Samuroiba%20Ningthou%20naorem%20mayanglambam%20peace&f=false|title=Encyclopaedia Of Manipur (3 Vol.)|last=Lisam|first=Khomdan Singh|date=2011|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-864-2|language=en}}</ref> |
|||
== ꯃꯃꯤ ꯁꯛꯇꯝꯁꯤꯡ == |
== ꯃꯃꯤ ꯁꯛꯇꯝꯁꯤꯡ == |
꯲꯱:꯱꯹, ꯱꯶ ꯃꯦ ꯲꯰꯲꯳ ꯒꯤ ꯑꯃꯨꯛ ꯍꯟꯅ ꯌꯦꯡꯕ
ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ | |
---|---|
ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ, ꯂꯩꯇꯧ ꯂꯩꯈꯣꯠ, ꯁꯥ ꯇꯥꯟꯕ, ꯑꯃꯗꯤ ꯁꯥ ꯂꯥꯟꯒꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ | |
ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯊꯧꯁꯤꯡ ꯑꯃꯗꯤ ꯂꯝ ꯂꯥꯢꯁꯤꯡꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡ ꯆꯟꯕꯅꯤ ꯫ | |
"ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ", ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯒꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯑꯁꯤꯒꯤ ꯃꯤꯡꯂꯦꯟꯅꯤ ꯫ | |
ꯑꯇꯩ ꯃꯃꯤꯡ | ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ, ꯂꯥꯏ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ, ꯂꯥꯢ ꯅꯤꯡꯊꯧ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ, ꯂꯥꯏ ꯅꯤꯡꯊꯧ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ, ꯈꯝꯂꯥꯡꯕ, ꯈꯞꯂꯥꯡꯄ, ꯈꯞꯂꯥꯡꯕ |
Affiliation | ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ (ꯃꯩꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ) ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ) |
Major cult centre | ꯀꯛꯆꯤꯡ |
ꯌꯨꯝ | ꯀꯛꯆꯤꯡ |
Artifacts | ꯌꯣꯠ ꯊꯥꯡ |
Adherents | ꯃꯤꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ (ꯑꯈꯟꯅꯅ ꯅꯥꯎꯔꯦꯝ ꯁꯥꯒꯩ ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯌꯥꯡꯂꯝꯕꯝ ꯁꯥꯒꯩ) |
ꯑꯏꯕ ꯂꯥꯇꯝ(ꯁꯤꯡ) | ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯈꯨꯟꯀꯨꯝꯂꯣꯟ, ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯊꯦꯟꯂꯣꯟ, ꯀꯥꯡꯆꯩꯂꯣꯜ |
ꯅꯨꯄꯥ/ꯅꯨꯄꯤ | ꯅꯨꯄꯥ |
ꯃꯐꯝ | ꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ (ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ) |
ꯐꯨꯂꯨꯞ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ | ꯃꯤꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ (ꯃꯩꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ) |
ꯀꯨꯝꯍꯩꯁꯤꯡ | ꯀꯛꯆꯤꯡ ꯍꯔꯥꯎꯕ (ꯂꯥꯢ ꯍꯔꯥꯎꯕꯒꯤ ꯃꯈꯜ ꯴ꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯑꯃꯅꯤ) |
ꯑꯀꯨꯞꯄ ꯋꯥꯔꯣꯜ | |
ꯄꯣꯛꯄ | ꯅꯣꯡꯊꯛ |
ꯃꯄꯥ ꯃꯃꯥ |
|
ꯂꯣꯏꯅꯕꯤ | ꯍꯨꯢꯃꯨ ꯂꯩꯃ (ꯍꯨꯏꯃꯨ ꯂꯩꯃ) |
ꯃꯆꯥ | ꯑꯃꯨꯇꯣꯟ (ꯑꯃꯨꯗꯣꯟ) |
Equivalents | |
ꯒ꯭ꯔꯤꯛ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕ | ꯍꯤꯐꯦꯏꯁꯇꯁ |
ꯔꯣꯃꯥꯟ ꯂꯦꯡꯃꯥꯟꯅꯕ | ꯚꯨꯜꯀꯥꯟ |
ꯀꯪꯂꯩ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢꯌꯥꯝꯁꯤꯡ ꯄꯔꯤꯡ |
---|
ꯀꯣꯔꯧ ꯅꯣꯡꯃꯥꯢ ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯥꯂꯦꯝ ꯂꯩꯃꯥꯢꯒꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢꯌꯥꯝꯁꯤꯡ |
|
ꯈꯝꯅꯨꯡ ꯂꯩꯅꯨꯡꯒꯤ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯢꯌꯥꯝꯁꯤꯡ |
ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ ꯑꯁꯤ ꯑꯂꯤꯄ ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ (ꯑꯔꯤꯕ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ)ꯒꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯤ ꯂꯥꯢ ꯇꯤꯟꯒꯤ ꯋꯥꯔꯤ ꯑꯃꯗꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯁꯅꯥ
ꯃꯃꯤ ꯁꯛꯇꯝꯁꯤꯡ
-
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯂꯥꯢꯁꯪ ꯑꯃ
-
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯂꯥꯢ ꯂꯝꯊꯣꯛꯄ ꯊꯧꯔꯝ
-
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯏꯔꯥꯠ ꯊꯧꯔꯝ
-
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯂꯥꯢ ꯍꯔꯥꯎꯕ ꯀꯨꯝꯍꯩꯗ ꯂꯩꯁꯥꯕꯤ ꯃꯌꯥꯝ ꯖꯒꯣꯢ ꯁꯥꯕ
-
ꯂꯥꯢ ꯈꯝꯂꯥꯡꯄꯒꯤ ꯏꯔꯥꯠ ꯊꯧꯔꯝ ꯑꯃꯗ ꯄꯦꯅꯥ ꯈꯣꯡꯕꯁꯤꯡ ꯑꯃꯗꯤ ꯌꯨꯝ ꯄꯥꯜꯂꯕꯤ ꯃꯧꯁꯤꯡꯅ ꯁꯔꯨꯛ ꯌꯥꯕ
ꯃꯇꯦꯡ ꯂꯧꯔꯛꯐꯝ
ꯂꯥꯢꯔꯤꯛꯁꯤꯡ
- Khamlangba Erengba Puwaree Neinarol by Yaima, Lamgdum
- Kakching Haraoba by Meitei, Pukhrambam Bharat
- Kakching Haraoba Anisuba Saruk by Meitei, Pukhrambam Bharat
ꯑꯍꯦꯟꯕ ꯌꯦꯡꯐꯝꯁꯤꯡ
ꯋꯤꯀꯤꯃꯦꯗꯤꯌꯥ ꯀꯝꯃꯟꯁꯇ Khamlangba ꯑꯁꯤꯒ ꯃꯔꯤ ꯂꯩꯅꯕ ꯄꯥꯎ-ꯏ ꯐꯪꯕꯤꯒꯅꯤ꯫ |